اختلالات نافذ رشد در مشهد | انواع اختلال و درمان آن
اختلالات نافذ رشد، آن دسته اختلالاتی هستند که باعث می شود رشد عادی کودک دچار تغییر و نوسان شود، این نوع از اختلالات باعث می شود که کودکان، علاقه ای به توانایی ارتباط با دیگران نداشته باشند، البته اختلالات نافذ رشد بسیار گسترده است که در این نوشتار به بررسی اختلالات نافذ رشد در مشهد و درمان آن می پردازیم.
بررسی انواع اختلالات نافذ رشد
نام دیگر اختلالاتی که مانع از رشد عادی کودک می شود اختلالات طیف اوتیسم نام دارد که باعث می شود کودکان وسواس های رفتاری و مشکل در روابط اجتماعی را تجربه کنند. این اختلالات شامل تقسیم بندی مختلفی می شود که به توضیح هر کدام اشاره می کنیم.
اختلال اوتیسم
اوتیسم یک اختلال فراگیر است که در دوران کودکی شروع میشود و تأثیر گستردهای بر رفتار و تعاملات کودک دارد. افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً دارای تعاملات اجتماعی غیرطبیعی و محدود هستند. آنها معمولاً مشکلاتی در برقراری و نگهداری دوستی و روابط اجتماعی نشان میدهند و تمایل کمتری به تعامل با دیگران دارند.
علاوه بر این، افراد دارای اوتیسم معمولاً دارای مهارت ارتباطی ضعیفی هستند. آنها ممکن است مشکلاتی در فهم و استفاده از زبان غیرکلامی مانند ژستها، عبارات صورتی و حرکات بدن داشته باشند، این موضوع میتواند باعث مشکلاتی در برقراری ارتباط میان فردی و درک صحیح از احساسات و نیازهای دیگران شود.
همچنین، اوتیسم باعث محدود شدن رفتارها، علایق و فعالیتهای کودک میشود. بسیاری از کودکان اوتیسمی علاقهمندیها و فعالیتهای تکراری و محدودی دارند و به یک نوع فعالیت یا بازی خاص علاقهمند شوند و همینطور تمایل کمتری به تجربه و خوشگذرانی از فعالیتهای جدید داشته باشند.
درست است که هنوز درمان کاملی برای اوتیسم وجود ندارد، اما درمانهای فشرده و زودهنگام میتوانند بهبود قابل توجهی در حالت و عملکرد کودکان اوتیسمی ایجاد کنند. این درمانها معمولاً شامل ترکیبی از درمانهای رفتاری، آموزشی و دارویی است.
سندرم آسپرگر
یکی دیگر از اختلالات نافذ رشد در مشهد سندرم آسپرگر است که اختلال عصبی میباشد و بر رفتار و تعامل اجتماعی و همینطور هوش فرد تاثیر میگذارد. درمان سندرم آسپرگر با استفاده از روشهای مداخله زودهنگام صورت میگیرد. هدف اصلی این روشها، بهبود مهارتهای اجتماعی، هماهنگی فیزیکی و ارتباط افراد مبتلا است.
برنامههای درمانی برای سندرم آسپرگر شامل ترکیبی از مداخلات رفتاری، آموزشی و پزشکی است. این برنامهها با همکاری چندین تخصصی مانند روانشناسان، متخصصین توانبخشی، متخصصان تغذیه و متخصصان توسعه کودکان اجرا میشود.
کودکانی که دارای این اختلال هستند احساس کلافگی خیلی زیادی از خود بروز میدهند و از ارتباط چشمی با دیگران خودداری میکنند، آمار وجود این اختلال در پسران، بسیار بیشتر از دختران میباشد.
اختلال فروپاشنده دوران کودکی
این اختلال معمولاً در دو سال اول زندگی کودکان ظاهر شده و به تدریج منجر به زوال زبان، مهارتهای اجتماعی و از دست دادن عملکرد فکری میشود.
علت این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی از محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی، محیطی و عوامل مربوط به توسعه مغز ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند.
علائم CDD میتواند شامل از دست دادن مهارتهای زبانی، کمبود در تواناییهای اجتماعی مانند تعامل با دیگران، نقص در تواناییهای حرکتی و کاهش در عملکرد فکری و توجه باشد. این اختلال میتواند تأثیرات جدی بر روی زندگی روزمره کودک و خانوادهاش داشته باشد.
سندرم رت
میتوان گفت این اختلال هم الگوهای رفتاری مشابه با اوتیسم دارد، سندرم رت مانع از رشد عادی ذهنی کودک شده و بین 6 تا 18 ماهگی کودک اتفاق میافتد. علائم سندرم رت میتواند شامل حرکات اجباری دست باشد که به عنوان “جستجوی دست” شناخته میشود. این حرکات به طور مداوم و بیسابقه انجام میشود و کودک را ناتوان میکند تا کارهای روزمره را به درستی انجام دهد. همچنین، کاهش تون عضلانی نیز یکی از علائم این سندرم است که میتواند منجر به مشکلات در حرکت و کنترل عضلات شود.
مشکل در راه رفتن نیز یکی دیگر از علائم سندرم رت است. کودک ممکن است مشکلی در تعادل و هماهنگی حرکتی خود داشته باشد و نتواند به طور صحیح حرکت کند. این ممکن است به دلیل کمبود تواناییهای عضلانی و عدم کنترل حرکتی باشد.
علائم اختلالات نافذ رشد
- اجتناب از تماس چشمی: افراد مبتلا به اختلالات نافذ رشد معمولاً اجتناب میکنند تا به طرفین چشمان طرف مقابل نگاه کنند.
- تأخیر در یادگیری و درک زبان: یکی دیگر از علائم اختلالات نافذ رشد در مشهد مشکل در یادگیری زبان است و نمیتوانند به طور کامل جملات را درک کرده یا ارتباطات را به درستی برقرار کنند.
- مشکل در برقراری ارتباط با دیگران: کودکان ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشند و به طور مناسب با دیگران ارتباط برقرار نکنند.
- تفاوت در نحوه بازی کودک با اسباببازیها یا اشیاء دیگر: کودکان مبتلا به اختلالات نافذ رشد با اسباببازیها و اشیاء دیگر به نحوی غیرعادی بازی می کنند، مانند ردیف کردن یا مرتب کردن اسباببازیها به یک شکل خاص.
- مشکل در تغییر یک روال: افراد مبتلا به اختلالات نافذ رشد مشکلی در تغییر روالها و الگوهای رفتاری خود دارند.
- حرکات تکراری بدن: برخی از افراد مبتلا به اختلالات نافذ رشد ممکن است حرکات تکراری بدنی مشاهده شود، مانند تکان دادن دست یا چرخیدن بدن به طور مکرر و بیهدف.
- علایق محدود: کودکان ممکن است علاقه محدودی به موضوعات یا فعالیتهای خاصی داشته باشند و تمایل کمتری به انجام فعالیتهای متنوع داشته باشند.
- واکنش غیرمعمول به نور، صدا، طعم، بو یا لمس: افراد مبتلا به اختلالات نافذ رشد میتوانند واکنشهای غیر معمولی نسبت به محرکهای حسی نشان دهند، مانند حساسیت زیاد به نور یا صدا، عدم توانایی در تحمل بوهای شدید یا عدم توانایی در تحمل لمسهای مشترک.
- تکرار کلمات یا عبارات: برخی افراد مبتلا به اختلالات نافذ رشد ممکن است عبارات یا کلمات را به طور تکراری بیان کنند، به نوعی که به نظر میرسد که آنها بدون هدف و بدون ارتباط با موقعیت در حال تکرار آنها هستند.
تشخیص اختلالات نافذ رشد
تشخیص اختلالات نافذ رشد معمولاً توسط متخصصین اطفال یا روانپزشکان اطفال انجام میشود. این تشخیص نیازمند نظارت و بررسی دقیق بر مراحل رشد کودک است. برای تشخیص این اختلالات، اطلاعاتی از خانواده و محیط کودک نیز جمع آوری میشود.
معیارهای تشخیصی برای اختلالات نافذ رشد شامل ارزیابی علائم، رفتارها و تواناییهای کودک است. این ارزیابی معمولاً شامل مصاحبه با خانواده، مشاهده رفتار کودک در محیطهای مختلف و استفاده از ابزارهای ارزیابی است. این ابزارها ممکن است شامل پرسشنامهها، فهرستهای علائم و مقیاسها باشند که به کمک آنها میتوان علائم و رفتارهای کودک را ارزیابی کرد.
در واقع، طبقهبندی سطوح اختلال طیف اوتیسم (ASD) به سطوح 1، 2 و 3 بر اساس سطح نیاز به حمایت و کمک در زندگی روزمره کودک صورت میگیرد. این طبقهبندی بر اساس معیارهایی مانند تواناییهای ارتباطی، تعامل اجتماعی، رفتارها و علائم اوتیسم صورت میگیرد.
سطح 1: کودکانی که در این سطح قرار دارند، نیاز به حمایت کمتری در زندگی روزمره دارند. آنها ممکن است تواناییهای ارتباطی و تعامل اجتماعی محدودی داشته باشند، اما معمولاً قادرند در محیطهای اجتماعی شرکت کنند و به تدریج مهارتهای ارتباطی و تعاملی خود را بهبود بخشند.
سطح 2: کودکانی که در این سطح قرار دارند، نیاز به حمایت و کمک بیشتری در زندگی روزمره دارند. آنها معمولاً دارای مشکلات بیشتری در تعامل اجتماعی و ارتباط برقرار کردن هستند و ممکن است نیاز به کمک در فعالیتهای روزانه مانند بهداشت شخصی، خوردن غذا و تنظیم برنامههای روزانه داشته باشند.
سطح 3: کودکانی که در این سطح قرار دارند، نیاز به حمایت بسیار زیادی در زندگی روزمره دارند. آنها معمولاً دارای محدودیتهای شدید در تعامل اجتماعی و ارتباط برقرار کردن هستند و نیاز به کمک در بسیاری از فعالیتهای روزمره دارند.
درمان اختلالات نافذ رشد
با توجه به نوع اختلال فرد، میتوان از روشهای درمانی زیر برای بهبود علائم استفاده کرد:
رویکرد رفتاری
یکی از روشهای درمانی رفتاری معروف، علم تحلیل رفتار کاربردی (ABA) است. در این روش، از تحلیل دقیق رفتار استفاده میشود تا عوامل محرک و پاداشهایی که رفتار را تقویت میکنند شناسایی شوند. سپس، با استفاده از این دانش، مهارتهای جدید یا رفتارهای مطلوب در کودکان آموزش داده میشود.
رویکرد رشدی
ترکیب این روشهای رشدی با رویکردهای رفتاری میتواند بهبود چند جنبه از عملکرد کودکان را تسهیل کند. به عنوان مثال، ترکیب گفتاردرمانی با روشهای رفتاری میتواند به کودکان با اختلالات گفتاری کمک کند تا مهارتهای گفتاری خود را تقویت کنند و رفتارهای نامطلوب مرتبط با آن را کاهش دهند. همچنین، ترکیب کاردرمانی با روشهای رفتاری میتواند به کودکان با مشکلات عملکرد خودمختاری کمک کند تا مهارتهای روزمره خود را تقویت کنند و رفتارهای مطلوب را تقویت کنند.
رویکرد آموزشی
یکی از روشهای متداول در این رویکرد، روش تیچ (TEACCH) است. روش تیچ از ساختار، نشانههای بصری و روال برای کمک به بهبود یادگیری و ایجاد استقلال کودکان استفاده میکند. در این روش، محیط آموزشی به گونهای سازماندهی میشود که کودکان بتوانند به راحتی دستورالعملها و وظایف را درک کنند. از نشانههای بصری مانند عکسها، نمودارها و نشانههای تصویری برای توضیح وظایف و فعالیتها استفاده میشود. این روش همچنین توجه به ارائه ساختار و روالهای قابل پیشبینی در زمان وظایف و فعالیتها دارد تا کودکان بتوانند بهترین عملکرد آموزشی را داشته باشند.
رویکرد روابط اجتماعی
یکی از روشهای متداول در این رویکرد، روش درمانی فلورتایم است که به عنوان یک رویکرد کودکمحور برای درمان اوتیسم استفاده میشود. این روش متمرکز بر تقویت مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودکان با اوتیسم است. در این روش، با استفاده از بازیها، فعالیتهای گروهی و تمرینات مختلف، کودکان با اوتیسم به تدریج مهارتهای ارتباطی و اجتماعی خود را تقویت میکنند و قدرت تفکر اجتماعی خود را بهبود میبخشند.
سخن نهایی
با بررسی اختلالات نافذ رشد در مشهد و همینطور علائم این اختلالات، متوجه شدیم که درمان قطعی وجود ندارد و با استفاده از گفتاردرمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی، میتوان مدیریت بهتری داشت. کلینیک توانبخشان، با ارائه خدمات حرفهای برای کودکانی که دارای این اختلالات هستند میتواند بهترین گزینه برای شروع درمان باشد. پس فرصت را از دست ندهید و برای دریافت مشاوره رایگان از طریق راههای ارتباطی با ما در تماس باشید.
سوالات متداول
اختلالات نافذ رشد، درمان قطعی دارد؟ خیر، این اختلالات دارای درمان قطعی نیستند و فقط میتوان از پیشروی آن جلوگیری کرد.
چه روشهایی برای پیشگیری از اختلالات نافذ رشد وجود دارد؟ گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی با توجه به شرایط هر فرد انجام میشود.